Bewdaç̕e (Marqoe) - Beydek' - бэйдэкI- бэудачъ̕э, маркIоэ
Yis''exer: Adıg'e:Bewdaç'e, Marqo Latin : Moraceae Tr: Dut İng: Mulberry. white mulberry. berry Arab: توت Rus: шелковица Fr: mûre l̕epkım şışe Morus l̕epkı şhafığem şışe çıg̕ıxeme yaratığe s̕̕e.
Yape kizdiç̕ığe Dünaye ç̕ı p̕er Çin xeğogur arı . metre 15 fedize çıg̕ı atığe meh̕uş̕ü.
Yıpk pkışüxo ğumı h̕uraye lowum fede şıte yı şöap̕e sth̕ağe zegoçığew, şöap̕e ujöe, yişöe yejaşöe, kahwaşöe zeexığaşö meh’ux. Yithapexeme ç̕ı yapıte çezuw t̕´uç̕e zepıwuçöağexe şıte, thapem yı fızegur h̕uraye amırıme gum fede yışıure işöer wus̕ışöe ç̕ap̕s̕̕e, thape ş`eğır wus̕ışö zeexığe meh̕u thape ujıxer ph̕exıs̕em fede ledexığe şıtıx.
Bewdaç̕e çıg̕ım yı thapexer dane hamlıwum ş̕üı yil̕eğure şxınıme yaşış.
Yizetéfığexer
Yaş`ıç’exer zetéfığe başe meh’ux. Yamüşquxer şüs’e, fıjı, ğojı, more meh’u ay feşhafe yayinığexemç’i ya aşüığememç’ı zetéfığe şıtıx.
• Bewdaç̕e fıj (Morus alba)
• Morus australis
• Morus bombycis
• Morus cathayana
• Hindistan Bewdaç̕e (Morus indica)
• Bewdaç̕e Thape yını (Morus latifolia)
• Morus liboensis
• Morus macroura
• Moğol Bewdaç̕e (Morus mongolica)
• Teksas Bewdaç̕e (Morus microphylla)
• Bewdaç̕e ş̕üıs̕̕e (Morus nigra)
• Morus notabilis
• Bewdaç̕e Pl̕ıj (Morus rubra)
• Himalaya Bewdaç̕e (Morus serrata)
• Bzıyif thape pl̕ış̕öe Bewdaç̕e (Morus tiliaefolia)
• Morus trilobata
• Morus wittiorum
Xel’ıxer
Karbonhidrat (şeşuğ ş`ıç’e şıtew glikoz re fruktoz) - 7,8 mre 9,2%
Protein (mepixe amino asitxer ) -% 15% 28
Linolojik fede dağe asitxer re oleic asit - 0.4 mre 0.5%
Xefeğaç’e yezıte Malic asit - 1.1 mre 1.9%
Fiber - 0.9 mre1.4%
Kalsiyum - 1,8 mre 2,4%
Fosfor - 0,14 mre 0,24%
Potasyum - yithapexeme 1,90 mre 2,87% ş`aneme 1,33 mre 1.53% kaxeç’ı
Magnezyum 0,47 mre 0,63% ş`aneme 0,26 mre 0,35% kaxeç’ı
Zıtxığer
Hatko Nuri Ersoy
Telif hakk tarafıma aittir basım ve yayını izine tabidir.
л̕эпкъы шхьафыгъэм шышэ чъыг̕ыхэмэ яратыгъэ с̕̕э.
япэ къиздичъ̕ыгъэ дунае чъ̕ы п̕эр чъин хэгъогур ары . мэтрэ 15 фэдизэ чъыг̕ы атыгъэ мэхь̕уш̕у.
ипкъ пкъышъухо гъумы хь̕урае лоум фэдэ шытэ и шъоап̕э стхь̕агъэ зэгочъыгъэу, шъоап̕э ужъуэ, ишъоэ ежашъоэ, къахьуашъоэ зээхыгъашъо мэхъух. итхьапэхэмэ чъ̕ы япытэ чъэзуу т̕´учъ̕э зэпыуцоагъэхэ шытэ, тхьапэм и фызэгур хь̕урае амырымэ гум фэдэ ишыурэ ишъоэр ус̕ышъоэ чъ̕ап̕с̕̕э, тхьапэ шIэгъыр ус̕ышъо зээхыгъэ мэхь̕у тхьапэ ужыхэр пхь̕эхыс̕эм фэдэ лэдэхыгъэ шытых.
бэудачъ̕э чъыг̕ым и тхьапэхэр данэ хьамлыум ш̕уы ил̕эгъурэ шхынымэ яшыш.
изэтефыгъэхэр
яшIыкIэхэр зэтефыгъэ башэ мэхъух. ямушкIухэр шъуцэ, фыжы, гъожы, морэ мэхъу аy фэшхьафэ яиныгъэхэмкIи я ашъуыгъэмэмкIы зэтефыгъэ шытых.
• бэудачъ̕э фыж (морус алба)
• морус аустралис
• морус бомбyджис
• морус джатхьаяна
• хьиндистан бэудачъ̕э (морус индиджа)
• бэудачъ̕э тхьапэ ины (морус латифолиа)
• морус либоэнсис
• морус маджроура
• могъол бэудачъ̕э (морус монголиджа)
• тэкъсас бэудачъ̕э (морус миджропхьyлла)
• бэудачъ̕э ш̕уыс̕̕э (морус нигра)
• морус нотабилис
• бэудачъ̕э пл̕ыж (морус рубра)
• хьималая бэудачъ̕э (морус сэррата)
• бзыиф тхьапэ пл̕ыш̕оэ бэудачъ̕э (морус тилиаэфолиа)
• морус трилобата
• морус уиттиорум
хэлъыхэр
къарбонхьидрат (шэшугъ шIыкIэ шытэу гликъоз рэ фрукътоз) - 7,8 мрэ 9,2%
протэин (мэпихэ амино аситхэр ) -% 15% 28
линоложикъ фэдэ дагъэ аситхэр рэ олэидж асит - 0.4 мрэ 0.5%
хэфэгъакIэ езытэ малидж асит - 1.1 мрэ 1.9%
фибэр - 0.9 мрэ1.4%
къалсиюм - 1,8 мрэ 2,4%
фосфор - 0,14 мрэ 0,24%
потасюм - итхьапэхэмэ 1,90 мрэ 2,87% шIанэмэ 1,33 мрэ 1.53% къахэкIы
магнэзюм 0,47 мрэ 0,63% шIанэмэ 0,26 мрэ 0,35% къахэкIы
зытхыгъэр
хьаткъо нури эрсоy
