Köyümüzün güzel Adıǵe kültürü yok oldu
Adıǵe düğün
Benim bu köyde hatırladığım en eski Adıǵe düğünü 1960 lı yıllarında idi. O
tarihten sonra gördüğüm bütün düğünleri Türk usulü davullu zurnalı düğünler
oldu.
Orta okul çağlarında iken yazmak için bu konu hakkında bilgi edinme gereği
duydum yaşlı kişilere sorarak bu adetlerin neden ve nasıl değiştiğine dair
bilgiler edindim.
Bu adetlerin terk edilişindeki etken unsurları şu şekilde üç başlık altında
ifade edebilirim.
1-Köy imamı etkisi: Köy bir imamı işi o kadar ileri boyuta taşımış ki
topluma Adıǵe düğünlerini ve oyunlarını İslamiyet’e aykırı bir davranış adeti
olarak ifade etmiş sık sık köyün cami cemaatine telkinde bulunarak köylünün
çoğunu oyunlardan vazgeçirmiştir.
2-Çevre köylerin etkisi: Köyde düğün yapılırken çevre köylerden de gelen
Türk davetliler o güne kadar rastlamadıkları ve alışık olmadıkları tarzda kızlı
erkeli birlikte oyunları seyrederlerken oynayan genç kızları rahatsız edecek
söz ve davranışlar olmuş bundan dolayı kavgalar olmuş. Bu olanlarda terk
edilişin ikinci nedeni oldu.
3- Naza çekme etkisi: Düğünlerde mızıka çalacak sanatçı çok azdı onlarda
bazen kendilerini naza çekerler her düğüne gitmezlermiş. Sayısı azda olsa bazen
başka illerden mızıka çalacak sanatçı getirdikleri oluyormuş. Bu naz ve
sıkıntılara katlanamayan düğün sahipleri mızıka yerine davul zurna çaldırmaya
başlamış.
Dolayısı ile terk edilen bu kendi adetlerin yerine Türk adetleri ile
davullu zurnalı düğünler yapılmaya başlandı.
Ayrıca bu son yirmi yılda bizim kültürümüze ve Türk kültüründe de olmayan
kültür kaynağı belli olmayan cenaze evimi düğün evimi belli olmayan üzgün
suskun ilahili düğünler yapılmaya başlandı. Çevre köylerine de bu tarz
yayılmaya başladı. Bu tür düğünleri İslami tarz düğün olarak tanımlamaya
çalışıyorlar.
4- Köyümüzün kültürünün yok oluşunun birinci suçlusu köyün kadınları ve
kızlarıdır.
Evlenme çağına gelmiş kızı olan analar kızlarına talip çıkınca ben bu köyde
yaşayacak köyün gencine kız verip kızımı tarımda çalıştırmam yeter ki memur
olsun isterse kültürümüze yabancı Türk genci olsun kızımı ona veririm sözü ağız
birliği yapmışçasına söylenir olmuştu. Ve de öylede yaptılar. O sözleri duyup
ta şımaran genç kızlar daha kibirli ve nazlanır oldular. Bu duruma öfkelenen
köyün gençleri de çoğu zaman köyden bir kız evinin kapısını çalma gereğini bile
duymadan çalışkan ve nazlı olmayan Türk kızlarını gelin getirmeye başlarlar.
Dolayısı ile farklı kültüre sahip gelinlerin alışı sırasında yapılan düğünlerde
Türk düğünleri gibi olmaya başladı ve devam etti.
Bu dört ana başlık altında topladığım nedenlerden dolayı köyümüzün Adıǵe
kültürünün büyük bir bölümü yok oldu. Düğün ve gelin alma bölümlerinde
anlatacaklarım 1950 yılı öncesine ait adetlerdir maalesef şu anda o adetler yaşamıyor
hatta o adetlerden çoğunluğun haberi bile yok.
Hatko Nuri Ersoy
