Hampl’ıj - хьамплъыж
Yis’’exer: Adıg’e: Hampl’ıj - Şındırhoay Arab: سحلية Tr:Kertenkele İn Lizard: Fr: Lézard Rus: Ящерица Latin:Lacertidae
Hampl’ıj, (Lacertilia) yixere k’upım, hampl’ıjşıph’exer (Lacertidae) wunağom yizetéfığeme yazeç’erem yis’’e.
Hampl’ıjxeme yaxere wunağom; hampl’ıjşıph’emdexer, gekomdexer, neğoyımdexer, agamamdexer, iguanamdexer, şığışö hampl’ıjımdexer, ble neşüpl’ışömdexeme yafede wunağoxeri yiex. Hampl’ıjxeme nepe dünayém tétır zetéfığer 3000'ım nehabe meh’u. şıa wom başe zerémızeğışüxerem peé neha beremç’e pşeh’oç re tropikal xeğogume ya woğu ç’ıp’eme be yaşepsewux. Ş`ıgu ş`eğım ése, çıg’ı şıume yatése psewurexer zereşıem fede woşögum şıbıbıre, psım yésıxeri, yaişö l’eğoç’e zeblezıh’ure zetéfığexeri yiex.
H’uraye ç’ıha ya pkıxeme pulxer yatéte p’ırqusırqo şıt. Nehaberem l’ako pl’`ı yie, maé zawulemi l’ako t’urit’ yaew, amırıme l’ako zimıexeri meh’u. l’ako pstewum l’eh’oambe tfırıtf yapıte yas’ıpexemi l’ebjanexe pıte şıt. Yinıbe işö tétı pulxer, yitxis’’e re yibğureme yatétıxeme yaneha yinı meh’u.
Hampl’ıjxeme yenahaberem yineme nap’e yariew neha berem yinap’exer meh’ıyé. Gekomdexe re Amerika'm şıpsewure, Xantusiidae wunağom xetıxeme yannap’exer ujım şızeqol’`ağew, shat apçem fede pxırıpl’ığe yiew mıh’ıyé şıtıx. Scincidae wunağom şışe Ablepharus zetéfığem re Lacertidae wunağom şışe Ophisops zet’efığexemi yanap’exer zeşel`ağew mıh’ıyé şıtıx. Ş`ıgu ş`eğım ése psewureme yapemış`ıreme ujı thaqume ğoanexer yaex. Zağoreme çıg’ım yiraşeç’ew zıiriş`enım şhapene qoaş`e yie psığow ç’e ç’ıhaxer yapıt.
Bukalemun
Hampl’ıjxeme yaç’e zıpıth’ırem zı maze neha témıqo yiş`erış`e ç’e kıpeh’ojı. Şhaç’erem a kıppç’ejıre ç’er yiperem fede mıh’o yişö re yipul ş`ıç’er şhafı meh’u. yipere ç’em fede yiqos’’ı ç’epkı xemıl’e meh’u. yiç’ pımıth’e zepış`e kızınerem a şızepış`ığe t’equm zı ç’e ş`e kışıpeç’ezı zı k’oah’o ç’e meh’u.
Ç’eğaşığ, l’ebej, has’’wus’’ı fedexer zışxıre hampl’ıjxeme yabzeguxer lıs’ıç’e yipe yiğal’ateşö zereşıtım peé wuane zıh’urem yiaşem fede meh’u. bzegum yıişö upsı pş`e zereşıtım peé zınesıre has’’wus’’ım yépş`ızı yéph’ate. Jepkı qos’’ıme yaxet’ıshağe s’’exer yiex.
Bzıxer, ğemafem yat’em yiqos’’ı amırıme zı mıjöem yiş`eğı yal’ebjanexemç’e şawuth’umbıre k’ubanem yéç’as’’ex. Ş`ımafem ğoaneme yarisıxe, ğetxapem nesıfe ş`ımafe şiyém meğol’ıx. L’ı şıapxe zereşıtıxem peé müjö işöm tése tığem ziriğawunır şü`ı yél’eğu. Yidiyi peblağe bleç’ıre has’’wus’’ıxer yewubıtızı yéşxı. Yaişöxer zıdeşısı ç’ıp’em yişö yiriğaqo zereşıtım peé l’eğunığeşüe şıtep. Areşte zereşıtım peé yéjxer zıwuaştı bzıwu haşüh’ureuxemre blexeme yamıl’eğo rehatew yeapıç’ıx. Şınağo kızéqurem yiç’e yiwujıre s’ıper peth’ızı yéjır fabje zı zegoçığe yihap’em yél’adezı zéğabıl’ı. Has’’wus’’Ixer zéraşxırem peé s’’ıfıme yaşüağe yéç’ı.
Amerika'm şıpsewure ç’e pak’o zıpıtı Helodermatidae wunağom zetéfığe t’u yie şıt. Yaşöxer şığım fede pul h’urayexeme yawuh’umağe zereşıtım peé şığı hampl’ıj s’’emç’e yaş`ejıx. Yaç’ıhağe zı metrem nesew t’umi awu yaxel’. Şhaç’erem ya awu yétıç’e ğaterezığedede zereşımıtım peé s’’ıfıme yapeé waşışınene şıtıxep.
Yizetéfığexer.
Wunağo: Lacertidae
* Yixere wunağo: Gallotiinae
* Zetéfığ Gallotia
* Zetéfığ Psammodromus
* Yixere wunağo: Lacertinae
* Zetéfığ Acanthodactylus
* Zetéfığ Adolfus
* Zetéfığ Algyroides
* Zetéfığ Australolacerta
* Zetéfığ Darevskia
* Zetéfığ Eremias
* Zetéfığ Gastropholis
* Zetéfığ Holaspis
* Zetéfığ Heliobolus
* Zetéfığ Ichnotropis
* Zetéfığ Lacerta
* Zetéfığ Latastia
* Zetéfığ Meroles
* Zetéfığ Mesalina
* Zetéfığ Nucras
* Zetéfığ Ophisops
* Zetéfığ Pedioplanis
* Zetéfığ Philochortus
* Zetéfığ Podarcis
* Zetéfığ Poromera
* Zetéfığ Pseuderemias
* Zetéfığ Takydromus
* Zetéfığ Timon
* Zetéfığ Tropidosaura
