Mezatake - мэзатакъэ
Yis’’exer: Adıg’e: Mezatake Arab:الدراج Tr:Sülün İn:Pheasant Fr:Faisan Rus:Фазан Latin: Galliformes
Mezatake, çetıpl’ışöxer (Galliformes) xetı yenaha yinı bzıwuxeme yératıre s’’er arı. L’epkı 11 zetéfığe 35 zie türü mezatakexeme ya h’uxemre bzıxer zefede h’urep. Yenaha be yaş`ejıre mezatake (Phasianus colchicus) dünaye şıum yixeğogume yaşepsewu, keğasıp’eme kaşağası.
Mezatake h’uxeme yaişöxer neha lıdıpş`e ğalağe s’ı zetéfığexer yatéte ç’ı ç’ıhaxer yapıte şıtıx.
Yaşha re yapşetıkıxer şüh’ont’aşö wus’ışö ç’aps’’ew, yane ujıxer pl’ıjışö kadiquha, thaqume s’’xer yiwyujıç’e ğazağe, yibğegu re yipşetık ibi şıfeje yitxis’’e nesıferer pl’ıjı ç’eps’’aşö kahwaşö ğoxer yiriqo şıt.
Yitame s’ıxer kahwaşöem yişıu ğojı şöak’o ğoxer yiriqo meh’u. yiç’ı kahwaşö pl’jışö yibıh’uğeç’e xeğath’ığexer yiew ç’ı çıha şıt.Bzımre anaéxer neha kahwaşö bjığe ç’ap’s’’exer xete şıt. Bzıxeme ya ne ujıxer ya jeğu şöxer neha zeexığ. Tıxeğogum yisı colchicus h’ume yapşetıkı fıjı kıdéqoç’ı şö yeap. Yipşetıkı fıjışö kıdéqoç’ı zier Çin'ım k’iraxe yaşere torquatus zetéfığer arı.
Adere yize femıder yişütıgu şöer arı, mı xeğogum yiyexer, kahwaşö, torquatus zetéfığem yiyer yéjaşö meh’u. zetéfığexer zediş`iğe zışıpsewure ç’ıpeme l’epkı şafı t’ume yatéç’ığe işö zetéfığe ziexer kızxaşe meh’u.
Zışıpsewure ç’ıp’exer
Psıl’e ç’ıp’exer, psıh’oxeme yapeplağe zeexığe ş`ıguxemre, k’ondal’e, çıblıl’e, mez ujıxeme yaşepsewux.
Yazebg’ırıç’ıç’e
Tixeğogu bzıwu. Bleç’ığe l’eh’anım xışüıs’’e Marmara re Trakya’m yi zağore ç’p’exemre Sakarya re Kocaeli kale ç’p’exeme be yaribğotem l’eiştığ. Mı ç’ıp’exeme yaxat’upşıhazı yiş`erış`e yabeğojıne yirelajex.
Tığekıéç’ıp’e xışüıs’’e xeğogu ç’ıp’em yéj yikesıç’eç’e kesi beğoağe mezatakexer zereşıer yal’eğuğ.
Yaşxırexer:ç’exer,l’apse pkıxer,meşıxer, müşquxer, has’’wus’’xer yaşxı.
Yanıbğexer be wus’ı atığe zışıe ç’ıp’exer xaşıç’ı. Nıbğer wus’ı ğuğexemç’e ş`ıgu şıum şağahazerı. Yiç’enç’eme yaşöxer wus’şö şöak’o, kahwaşö şıtıx.K’iç’es’’ığe ç’enç’er zikurem bzır meğoalha. K’irişre şırırıxeme mafe 12- 14 yafızegu s’ıxer katéç’e. Yiç’ıp’em yibzıwux, k’oşıxerep.
Xaşöm xetı xaşö mezatakeme ya l’ıtağe sıd fedizımi yaş`erep. Avrupa’m yipeblağeç’e milyon 6 mre 8 yafızegu şepsewu.
Yazéqoç’e
Bğaşınew wumığaguzejüme bıbırep. K’onde ujüxeme zıxağaqoade. Mı l’eph’ım yenaha ha wuaqom apeç’ı. H’uxeme bzı zawule yadıiğ. Yaş`iğı bzıxemre yaç’ıp’exer kéğağunenı peé h’uxer bere zezawox. Yapekı ç’ak’oxemre yal’ebjanexemç’e mewuph’eşıx. Mezatakeme ya s’ı yitek’uğor çıg’ı şıume yatése bleğaç’ı. Ş`ımafem zeş`iğe kaquhagorem zedeh’ux.
yizetéfığexer
1. L’ı Mezatake (Ithaginis cruentus cruentus)
2. Thaqume şüh’oant’e Mezatake (Crossoptilon auritum)
3.Blyht Tragopan Mezatake (Tragopan blythii)
4. Ç’eğoj pl’ırışö Mezatake (Poleyp lectron chaarcurus)
5. Thaqume kahwaşö Mezatake(Cross optilon mantchuricum)
6.Bulwer Wattled Mezatake (Lophura bulweri)
7. Cabot Tragopan Mezatake (Tragopan Caboti)
8. Seylan LaFayette Mezatake (Gallur LaFayettei)
9. jörtı Mezatake (Catreus wallichi)
10. Çin Monal Mezatake (Lophophorus ihuysi)
11. Kongo Mezatake (AfroPavo congensis)
12. Sıc zie Argus Mezatake (Rheinartia ocellata)
13. Sıc zie maşüe Mezatake (Lophura ignita)
14. Sıc zimıe maşüe Mezatake (Lophura erythrophthalma)
15. Edward Mezatake (Lophura edwardsi)
Zıtxığer
Hatko Nuri Ersoy
Telif hakk tarafıma aittir basım ve yayını izine tabidir.
