K’uk’uk` - Ç’ıgugu - кукукъI - кIыгугу
Yis’’exer: Adıg’e: K’uk’uk’ – Ç’ıgugu Arab: وقواق طائرTr:Guguk kuşu İn: cuckoo Fr: coucou Rus: кукушка Latin: Cuculiformes
K’uk’uk’ umdexer (Cuculidae), K’uk’uk’ pl’ışöxer (Cuculiformes) zeş`iğım xete tame psığo ç’ıha, ç’ı ç’ıha, değow bıbıre bzıwume yéğawuçüğe wunağo.
Peseremi, nepere dünayemi yixeğoguxeme, yamezıme pemış`ı ç’ıp’exeme yaşepsewux. K’oşaqo zetéfığexer yiex. Oxe zıh’urem yiğaure makem peé K’uk’uk’ bzıwu s’’er yiratığ.
Yiş`ıçexer
Yaişöxer zışıpsewure ç’ıp’em yéqo zereşıtım peé değo zeğabıl’ımi, würiğazeşe zereorem peé zıdeşısır k’ixéğaşı. Neha berer kahwaşö şıte, yabğegupexer fjışö, pl’ışö ğoxer xeğath’ığe şıt. Bzıwu hambğaşüh’om fede zetéfığexeri yiex. Yil’eh’ombe t’ur yipe, adere t’uri yiwujıç’e ğazağew zıl’akom l’eh’oambe pl’`ı pıt. Aypeé yil’akoxemç’e çıg’ıme değo yadeqoyéşü.
Yişxaç’e
Neha berem h’as’’wus’’xer yaşxıgorem zerepsewuxerem peé yaşüağe yéç’ew pl’ıtem l’eiştıx. Ş`ıgum şıpsewure zetéfığe t’umi hampl’ıj,ble, bzıwu re s’ığoem fede yés’eğure s’’ıquxer yaşxıx.
Yazéqoç’e
Tixis’’e rıl’e bzıwux. Yizetéfığeme nıbğe yamış`e, adere bzıwuxeme yanıbğexeme yéç’as’’exezı a ç’enç’exeme kariç’ıre şırıxeme yejxer yamıpl’e pémış`ıre bzıwuxeme yirağap’ux.
Mı txis’’erıl’ı bzıwum yibzı zı bzıwugorem yinıbğe zéreğağotızı a nıbğer ziye bzıwur nıbğem yiç’as’’efe yéje a bzıwur zıç’es’’ıre ay yiç’enç’exeme yejırimi zı ç’enç’e yaxeç’as’’e, careştew yiğotıre nıbğeme zı ç’enç’e zırıze yareç’as’’e, nıbğem ç’enç’e başe yisıme zağore ç’enç’exer yipeç’e k’irez’ıxızı adere bzıwum yiç’enç’exer yiğamaç’ewi meh’u. zağore bzıwume yanıbğeme yarisı yej yimıye mı ç’enç’er zal’eğurem a ç’enç’exer k’iraz’ıxı, zağore nıbğer gum yirenezı pemış`e nıbğe zeraş`ırem peé, zağore K’uk’uk’ zetéfığeme yaç’enç’e işöxer adere bzıwume yaç’enç’e işöme yéğapl’ışöağe k’iç’es’’ew féje. Nıbğem yisı ç’enç’exeme yaşöxer zefede zıh’urem adere bzıwum zeximıfışöw nıbğem k’inene meh’u.
K’uk’uk’ şırır mafe 12 kışnewujı neha beremç’e adere ç’enç’eme yape ç’enç’em kéç’ı. Yapere mafe pl’`ım, s’ı témıte yinexer zeumıç’ığe bete yane yate nep’osıme kahıre usıxer, adere ç’enç’me kariç’ıştı şı nep’osıxeme yapimıgoşını peé feazew ziğah’ıyégorem nıbğem yisı ç’enç’exem re şırıxer zırıze yixe yirez’ıxı. Thamafe şım yikışnewujı yéjırım yépl’ıre yane nep’osım neha yinı meh’u. thamafe xım yikışnewujı, nehaberemç’e zérısığe nıbğer zéretekuhajızı şhağuse yiwujı yitew xaşöm xehajı.
K’oşaqo yizetéfığexer gus’afe qoaç’eç’e kilometre şem fedize ğogum mebıbıxezı zıdéğuseştıxeme yal’ıneasıx. K’uk’uk’ bzıwu zetéfığe pstewur txıs’erıl’e şımıte zağorexemi yéj yanıbğe yaş`ı. Yaşırıxemi yéjxer yapl’ıx.
Yizetéfığe şhafığexer
* Cuculinae yixere wunağo. Yişırım yéj yemıpl’e, pemış`ıre bzıwuxer yézğapl’ıre K’uk’uk’ bzıwuxer.
* Clamator Zetéfığ
* Şhak’utuk’ K’uk’uk’ , Clamator glandarius
* Bjığaşö K’uk’uk’ , Clamator jacobinus
* Levaillant K’uk’uk’ ur, Clamator levaillantii
* Tame şh’omçışö K’uk’uk’ , Clamator coromandus
* Pachycoccyx Zetéfığ
* Pepkı ğumı K’uk’uk’ , Pachycoccyx audeberti
* Cuculus Zetéfığ. Ş`ıç’e K’uk’uk’ xer
* Yaş`ejıre K’uk’uk’ , Cuculus canorus
* Sulawesi hambğaşüh’o K’uk’uk’ ur, Cuculus crassirostris
* Hambğaşüh’o yinı K’uk’uk’ ur, Cuculus sparverioides
* Hambğaşüh’o pl’ışö K’uk’uk’ ur, Cuculus varius
* Paézié hambğaşüh’o K’uk’uk’ ur, Cuculus vagans
* Hodgson hambğaşüh’o K’uk’uk’ ur, Cuculus fugax
* Filipin hambğaşüh’o K’uk’uk’ ur, Cuculus pectoralis
* Bğegu pl’ıj K’uk’uk’ , Cuculus solitarius
* Şüıs’’e K’uk’uk’ , Cuculus clamosus
* Hint K’uk’uk’ ur, Cuculus micropterus
* Afrika K’uk’uk’ ur, Cuculus gularis
* Tığekıéç’ıp’e K’uk’uk’ ur, Cuculus saturatus
* Horsfield K’uk’uk’ ur, Cuculus horsfieldi
* K’uk’uk’ s’’ıqu, Cuculus poliocephalus
* Madagaskar K’uk’uk’ ur, Cuculus rochii
* Şöpışığ K’uk’uk’ , Cuculus pallidus
* Cercococcyx Zetéfığ. Ç’ı ç’ıha K’uk’uk’ xer
* K’uk’uk’ Ç’ı ç’ıh, Cercococcyx mechowi
* Zeytınışö K’uk’uk’ Ç’ı ç’ıh , Cercococcyx olivinus
* Ğath’ığe Ç’ı ç’ıha K’uk’uk’ , Cercococcyx montanus
* Cacomantis Zetéfığ
* Ğath’ığe defne K’uk’uk’ ur, Cacomantis sonneratii
* Ğıre K’uk’uk’ , Cacomantis merulinus
* K’oande K’uk’uk’ ur, Cacomantis variolosus
* Moluccan K’uk’uk’ ur, Cacomantis heinrichi
* Bğegupe şh’omçışö K’uk’uk’ , Cacomantis castaneiventris
* Ç’ı zeeç’ığe K’uk’uk’ , Cacomantis flabelliformis
* Chrysococcyx Zetéfığ
* Tkaqume şü`ıs’’e K’uk’uk’ , Chrysococcyx osculans
* Horsfield cerze K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx basalis
* Lıdıpş`ı cerze K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx lucidus
* Bğegu wul’ıyığe cerze K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx ruficollis
* Thaqume fıj cerze K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx meş`ıgui
* S’’ıqu cerze K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx minutillus
* Asya k’upl’ı K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx maculatus
* Moraşö K’uk’uk’ , Chrysococcyx xanthorhynchus
* Bğegupe ğojı K’uk’uk’ , Chrysococcyx flavigularis
* Klaas K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx klaas
* Afrika k’upl’ı K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx cupreus
* Dideric K’uk’uk’ ur, Chrysococcyx caprius
* Rhamphomantis Zetéfığ
* Pepkı ç’ıha K’uk’uk’ , Rhamphomantis megarhynchus
* Surniculus drongo Zetéfığe K’uk’uk’ xer
* Asya drongo K’uk’uk’ ur, Surniculus lugubris
* Filipin drongo K’uk’uk’ ur, Surniculus velutinus
* Caliechthrus Zetéfığ
* Şhaut fıjı K’uk’uk’ ur, Caliechthrus leucolophus
* Microdynamis Zetéfığ
* Asmıj koel K’uk’uk’ ur, Microdynamis parva
* Eudynamys Zetéfığ
* Pepkı şüıs’’e koel K’uk’uk’ ur, Eudynamys melanorhyncha
* Asya koel K’uk’uk’ ur, Eudynamys scolopacea
* Avustralya koel K’uk’uk’ ur, Eudynamys cyanocephala
* Ç’ı ç’ıha koel K’uk’uk’ ur , Eudynamys taitensis
* Scythrops Zetéfığ
* Hakoaşö pepkı K’uk’uk’ , Scythrops novaehollandiae
* Phaenicophaeinae Yixere wunağo Malkoha ve coualar.
* Zetéfığ
* Pepkı ğojı, Ceuthmochares aereus
* Phaenicophaeus Zetéfığ. malkohalar
* Nıbe şüı`s’’e malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus diardi
* Şh’omç nıbaşö malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus sumatranus
* Nequ şüh’oant’e malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus viridirostris
* Pepkı wus’ışö malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus tristis
* Sirkeer malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus leschenaultii
* Raffles malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus chlorophaeus
* Pepkı pl’ırı malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus javanicus
* Pepkı ğojı malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus calyorhynchus
* Şh’omç bğeguşö malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus curvirostris
* Nequ pl’ırışö malkoha, Phaenicophaeus pyrrhocephalus
* Şhaut pl’ırışö malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus superciliosus
* S’ı h’urayaşö malkoha K’uk’uk’ ur, Phaenicophaeus cumingi
* Carpococcyx Zetéfığ. Ş`ıgu K’uk’uk’ xerı
* Sumatra ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Carpococcyx viridis
* Bornean ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Carpococcyx radiatus
* ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Carpococcyx renauldi
* Coua Zetéfığ. Coua K’uk’uk’ ur
* Şere coua K’uk’uk’ ur, Coua cursor
* Yinı coua K’uk’uk’ ur, Coua gigas
* Coquerel coua K’uk’uk’ ur, Coua coquereli
* Bğegupe pl’ırı coua K’uk’uk’ ur, Coua serriana
* şha pl’ırı coua K’uk’uk’ ur, Coua reynaudii
* Pao pl’ıjı coua K’uk’uk’ ur, Coua ruficeps
* şhagutuw coua K’uk’uk’ ur, Coua cristata
* Verreaux coua K’uk’uk’ ur, Coua verreauxi
* Şüh’oat’e coua K’uk’uk’ ur, Coua caerulea
* Yixere wunağo Centropodinae.
* Centropus Zetéfığ. Kukal K’uk’uk’ ur
* Senegal kukal K’uk’uk’ ur, Centropus senegalensis
* Defnaşö kukal K’uk’uk’ ur, Centropus celebensis
* Wul’iyiğe kukal, Centropus unirufus
* Ne şüıs’’e kukal K’uk’uk’ ur, Centropus melanops
* Sunda kukal K’uk’uk’ ur, Centropus nigrorufus
* Bğegu ğojı kukal K’uk’uk’ ur, Centropus milo
* Goliath kukal K’uk’uk’ ur, Centropus goliath
* Moraşö kukal K’uk’uk’ ur, Centropus violaceus
* Şüıs’’e yinı kukal K’uk’uk’ ur, Centropus menbeki
* Bjığaşö kukal K’uk’uk’ ur, Centropus ateralbus
* Mezatak kukal, Centropus phasianinus
* Koh’uha kukal K’uk’uk’ ur, Centropus spilopterus
* Şüıs’’e s’’ıqu kukal K’uk’uk’ ur, Centropus bernsteini
* Biak kukal K’uk’uk’ ur, Centropus chalybeus
* l’eh’oambe ç’ak’o kukal, Centropus rectunguis
* Şhatét şüıs’’e kukal K’uk’uk’ ur, Centropus steerii
* Yinı kukal, Centropus sinensis
* Andaman kukal K’uk’uk’ ur, Centropus andamanensis
* Filipin kukal K’uk’uk’ ur, Centropus viridis
* Madagaskar kukal K’uk’uk’ ur, Centropus toulou
* Şüıs’’e kukal K’uk’uk’ ur, Centropus grillii
* Pepkı wus’ışö kukal, Centropus chlororhynchus
* S’’ıqu kukal K’uk’uk’ ur, Centropus bengalensis
* Bğegupe şüıs’’e kukal K’uk’uk’ ur, Centropus leucogaster
* Gabon kukal K’uk’uk’ ur, Centropus anselli
* Bğegu şüh’oant’e kukal K’uk’uk’ ur, Centropus monachus
* Ç’ı ğoapl’aşö kukal K’uk’uk’ ur, Centropus cupreicaudus
* Şhagutuw fıjı kukal K’uk’uk’ ur, Centropus superciliosus
* Coccyzinae. Yixere wunağo Amerikan K’uk’uk’ xer.
* Coccyzus Zetéfığ
* ç’eyişö K’uk’uk’ , Coccyzus pumilus
* ç’eyişö K’uk’uk’ , Coccyzus cinereus
* Pepkı şüıs’’aşö K’uk’uk’ , Coccyzus erythropthalmus
* Pepkı ğojışö K’uk’uk’ , Coccyzus americanus
* Pearly-breasted Cuckoo, Coccyzus euleri
* Mangrov K’uk’uk’ ur Coccyzus minor
* Cocos xıt’ıgu K’uk’uk’ ur, Coccyzus ferrugineus
* pepkı ç’ep’s’’aşö K’uk’uk’ , Coccyzus melacoryphus
* Yaje nap’eşö K’uk’uk’ , Coccyzus lansbergi
* Saurothera Zetéfığ Hampl’ıj K’uk’uk’ xerı
* Hampl’ıj yinı K’uk’uk’ ur, Saurothera merlini
* Porto Riko hampl’ıj K’uk’uk’ ur, Saurothera vieilloti
* Jamaika hampl’ıj K’uk’uk’ ur, Saurothera vetula
* İspanya hampl’ıj K’uk’uk’ ur, Saurothera longirostris
* Hyetornis Zetéfığ
* Şh’omç nıbaşö K’uk’uk’ , Hyetornis pluvialis
* Defne bğeguşö K’uk’uk’ , Hyetornis rufigularis
* Piaya Zetéfığ
* Çajğ K’uk’uk’ ur, Piaya cayana
* Nıbe ş`üıs’’e K’uk’uk’ , Piaya melanogaster
* S’’ıqu K’uk’uk’ , Piaya minuta
* Crotophaginae Yixere wunağo. Ani zetéfığ
* Crotophaga Zetéfığ. Anis
* Yinı K’uk’uk’ , Crotophaga major
* Pepkı p’aé K’uk’uk’ , Crotophaga ani
* Hakoaşö pepkı K’uk’uk’ , Crotophaga sulcirostris
* Guira Zetéfığ
* Guira K’uk’uk’ ur, Guira guira
* Yixere wunağo. Neomorphinae.
* Tapera Zetéfığ
* Ğath’ığe K’uk’uk’ , Tapera naevia
* Dromococcyx Zetéfığ
* Mezatak pl’ışö K’uk’uk’ ur, Dromococcyx phasianellus
* Çetpl’ışö K’uk’uk’ ur, Dromococcyx pavoninus
* Morococcyx Zetéfığ
* S’’ıgu ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Morococcyx erythropygus
* Geococcyx Zetéfığ. Şere K’uk’uk’ xer
* Yine şere K’uk’uk’ , Geococcyx californiana
* S’’ıqo şere K’uk’uk’ , Geococcyx velox
* Neomorphus Zetéfığ
* Pullu ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Neomorphus squamiger
* Şütıgu wul’ıyiğaşö ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Neomorphus geoffroyi
* Ğath’ığe ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Neomorphus radiolosus
* Tame wul’iyiğaşö ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Neomorphus rufipennis
* Pepl’ı ş`ıgu K’uk’uk’ ur, Neomorphus pucheranii
Zıtxığer
Hatko Nuri Ersoy
Telif hakk tarafıma aittir basım ve yayını izine tabidir.
