Mekuçet
Yis’’exer: Adıg’e: Mekuçet, Nıbğuzan Arab: السمان Tr:Bıldırcın İn:Quail Fr:Caille Rus:перепел Latin: Coturnix, Anurophasis, Perdicula
Mekuçet, mezatake (Phasianidae) wunağoem Coturnix, Anurophasis, Perdicula, Ophrysia bzıwu s’’ıquxeme yizetéfığem yazedi s’’e. Dünaye ş`em yimekuçetxer (Odontophoridae wunağor) re l’eh’oambe şı mekuçetxer (Turnicidae wunağor) zefeşıte zepemıblağexemi ya tépl’aç’e ş`ıç’e re yazéqoaç’exer zefede zereşıtım peé mı s’’er fawusığ. Te tı Adıg’exemi mekup’exeme zeraşal’eğuştığem peé mı s’’er fawusığ.
Mekuçetxer zeşüegoağe s’’ıqo, ş`ıgum şıpsewure zı bzıwu zetéfığer arı. Ç’exer yéşxı, ayfeşhafe has’’wu’’ s’’ıquxeri yaşxı. Ş`ıgum nıbğe şaş`ı, yabıbıç’e fabjew, zenç’e yipere bğumç’e peblağe mebıbıx. Japon re pşhampe mekuçetxeme yafede zetéfığexer k’oşaqoex, şıjem mebıbıx. Zağore mekuçetxer, yiç’enç’e re yilı peé yap’uzı kéğasıx.
Yiç’ıhağe cm. 20-22 fedizı meh’o, yitamexer zeeçéığe cm. 30-35 keqo. Yiwoteğuğe gr.100-130 fediz. Xeğogu fabem mık’oşıxe rap’ş`e gr.180`ım nesıx.
H’umi bzımi yaişöxer kahwaşö, ğojışö zeexığe kolenı, yitxis’’e şözexel’e ğojı şöak’o ğoxer yiriqo, kahwaşö bjığexeme yawubğığe zı tépl’aç’e yie şıt. Yinek’ul’e ş`eğıxer fıjı, ğojı şözeexığe, yinıbe ş`eğıxer şök’oaşö ğjı.
Mekuçetı h’um yişöxer neha ç’eps’’aşö meh’u. ayfeşhafe yibğegupe kahwaşö ç’ap’s’’e bjığe yie şıt.
Mekuçetxer Avrupa, Asya re Afrikada şepsewux. Nıbğe yaş`e, yağol’hağom zışıpsewure xeğogur be meh’u. Tığemıwo İskandinawyeme yanesıx. Tığekohap’e bğumç’e Britanye ,Tığekıéç’ıp’e bğumç’e Mongolistanı nese, Tığap’e bğumç’e Afika re Tığap’e Afrika`m nese xeğogu bıh’u meh’u.
Mekuçetxer ş`ap’e bzıwuxemi ğemafem yifebağom mezxeme, h’up’exeme, wus’ıl’exeme yaşıpl’eğum wol’ei. Gubğexemre çape mızedapexer t’ısıp’emç’e neha xaxı.
Mı xeğogume yakek’oşığor Melıl’feğuğo, Jöneğu mazem şıfeje, yape bzıwu h’uxer kek’oşıx kışnewujım bzıxer kek’oşı.
Zı mekuçet h’ur bzı zawulem diş`ığe mepsewu. Ç’es’’ığoem mekuçet bzıme ş`ıgur yawuph’eşızı yaş`ıre nıbğem wus’ı ğuğe şabexemre s’ıxer yiral’hazı ç’es’’ıne feje. 7-16 fediz ç’enç’e kéç’es’’ı. Ç’enç’exer milım 30x22 fedize, gr. 7 -9 woteğo, yaşöxer ğojışö, yejaşö, wus’şö şöak’oxew yaşıu kahwaşö ç’aps’’e bjığexer t’etıx. Şırıxer ç’enç’eme kariç’ıxe bete yane l’ışe fejex. Yape keç’ıre bıbatere h’ıyere has’’wus’’ s’’ıquxeme yal’eje fejezı ay fede baz’exer yaşxı. Mafe 12 zıtéqorem yatameme kanziyxer kat’eç’ezı maç’e maç’e bıbate féjex. Mafe 20 kışnewujı nehaberemç’e yazako psewune féjex. Zı mazer zirağakurem l’eşığaxe ç’es’’ıne meh’u.
yizetéfığexer
* Coturnix Mekuçet
* Pşhampe Mekuçet (Coturnix coturnix)
* Japon Mekuçet (Coturnix japonica)
* Meşı Mekuçet (Coturnix pectoralis)
* Zellanda ş`e Mekuçet (Coturnix novaezelandiae)
* Woşxı Mekuçet (Coturnix coromandelica)
* Mekuçet pl’ırı (Coturnix delegorguei)
* Kahwaşö Mekuçet (Coturnix ypsilophora)
* Mavi Mekuçet (Coturnix adansonii)
* Mekuçet şüh’ont’e (Coturnix chinensis)
* Kanarya xıt’ıgu Mekuçet (Coturnix gomerae)
* Anurophasis Mekuçet
* wos mezı Mekuçet (Anurophasis monorthonyx)
* Perdicula Mekuçet
* Çıblı şüexane Mekuçet (Perdicula asiatica)
* Müjöal’e çıblı Mekuçet (Perdicula argoondah)
* Ğelağe çıblı Mekuçet (Perdicula erythrorhyncha)
* Manipur çıblı Mekuçet (Perdicula manipurensis)
* Ophrysia Mekuçet
* Himalaya Mekuçet (Ophrysia superciliosa)
Zıtxığer
Hatko Nuri Ersoy
Telif hakk tarafıma aittir basım ve yayını izine tabidir.
