Çüyé şöamp’e - цуе шъуампIэ
Yis’’exer: Adıg’e: Çüyé şöamp’e, Arab: خنفساء الروث Tr:Bok böceği, İn: Dung beetle Fr: Bousier Rus: жук навозный Latin: Scarabaeus sacer
Mıxeme yenaha berer tame çetape ziéxer (Coleoptera) k’upım xetı zetéfığem Scarabaeidae wunağom yixere wunağo şıtı Scarabaeinae re Aphodiinae'me yaşış. Neha bemç’e Scarabaeinae yixere wunağom yizakom 5.000'ı fedize yizetéfığer çüyeç’e maşxex. Miy peé zağoreme “çüye şöamp’e şıph’e” yirao. Şhaç’erem, tame çetape ziéxeme adere yazıwunağo şıtı Geotrupidae`xemi çüye zışxe “yat’e t’ıqo çüye şöamp’exer” ziraore zetéfığexeri dıxetıx
Yaş`ıç’exer:
Çüyé şöamp’exer has’’wus’’ şö pıte şıtıx, neha bereme yaşö zepelıdıbş`e şıtew yayinığe mm. 5-60 yafızegu meh’ux. Mı has’’wus’’ıxer çüye zığawuh’ureyişüre has’’wus’’ı zakox. L’h’oambe 30 yae şıt. Yipere l’akoxeme yaapıağuç’e çüyem xaş`ıç’ıre zı h’urayé yinı yağawuqoreyi. A yağawuqoreyire çüye h’urayem yiqos’’ı ya ç’enç’exer yiral’hazı h’urayem yiupe Tığekıéç’ıp’e bğumç’e ğazağexe, yiwujıre l’akoxemç’e yéunç’ıgorem yinıbğe yireğazıhazı iret’ex. Mafe 24 yikışnewujı şırıxer kiç’ınım zınesırem irat’ağe h’urayéxer yat’em kıiraxıjızı psım yah’ıx. Psım xaz’ere h’urayéxer psım ziğat’ıqurem şırıxer şhafitı meh’ujıx.
Yaşxırexer:
Lı şxaqo, wus’ı şxaqo haywanxeme yaçüyéxer yaşxı.
Yazebg’ırıç’ıç’e:
Psewup’e zetéfığeme yaşepsewux. Pşeh’oç’xeme, ş`ap’exeme, h’up’exeme, mezıxeme yaşepsewux. Şıaşededemre wo ğuğer şü`ı yal’eğurep. Antartika xeğogum pemış`ere xeğoguxeme yaşepsewux.
Pkı ş`ıç’e zebleh’uç’e yawol’eğul’`e. |
