H’un - хъун
Yis’’exer: Adıg’e: H’un, Arab: فراشة Tr:Güve İn: moth Fr: papillon de nuit Rus: мотылек Latin: Tinea
Ph’e, şeç’, re cedıgu fedexeme yafeyérışı h’ure zetéfığe has’’wus’’ pstewuxemre hamluwuxeme yaratığe yazedis’’e.
H’un zıt’`,oç’e H’un şıph’e (Tinea) yimızako, H’unınımdexeme yaxete pş`şeh’uxere, şap’exeme, hambarxeme yayağexüxe yézğaç’ıre hant’ırap’iy s’’ıquxeri yadıxete yazeç’erem h’un yirao. H’un şıph’exer, wunexeme yaşıpsewure has’’wus’’ lıdıpş`ıxer arı. Mıxeme ya fıjışö pş`eşeh’uxer ujö yah’ere h’ağeme yise mepsewu. S’ı şeç’ıxer, cedıguxer, s’ıxeme yafede aderexer yés’eğux. Alırığu H’unır (Tineola biseliella), Cedug H’unır (Tinea pellionella) yenaha yayağe yezğaç’ıreme yaşış.
H’unım zışıwuh’umaç’e.
H’unxer bğaqodını peé, şeç’ıxeme, cedıguxeme zepıte yapıwuhağew, şewum yixığe, tığem yéğawuğe, jı yaéğaç’ığen fay. Ph’antexemre hanbarxeme h’unwus’,yadelhağe, s’’ıfım yiyağe yémıç’ew axer zığal’`eştı uzığal’`ıç’ı sapexer yatéwteğen fay. Şığınxer zetéwut’onç’ağe mığaıl’ığe pıl’eğen fay.
K’os’ı H’unır
Dünayem yizeç’erem şıpsewure mı H’unır, ş`ap’eme, hambarxeme yaşıe k’os’ı re natıfıxeme yapehax. Hant’ırap’iy bzıxer Mekuwoğu mazem k’os’ı şhaxeme yaşıu téç’as’’ex, ç’enç’eme kariç’ıre pş`eşeh’u pl’ışö hamluwxer, mıh’uğape k’os’ı s’exeme yaréhaxezı yaşxı féjex. K’os’ıxer zawuğoyirem, l’eşığaxe h’ure pş`eşeh’u pl’ışü hamluwxeme yatéç’ğe yet’uonerexer hambarıme yarile yaret’ıshax. Mıxeme yape wukeç’ını peé, sülfür pah’e amırıme karbon tetraklorürımre zexeğaquhağe karbonsülfür dep’`ığım l’eişt. H’unxeme yaşxığe k’osımç’e ş`ığe halığur psewunuğemç’e wutéşınıhane şıt.
H’unxeme yape keç’ıç’e, azeğuxer
Cedıgu, s’ı şeç’ı, uh’o, alırğu fedexer h’unxeme yaşıwuh’umenınım şhapereme “H’un azeğu” yirao, (kâfuru, naftalin, paradiklorobenzen fede zağore ğaç’exer H’unxer memç’e öğaç’ıx, D.D.T. (diklorodifeniltrikloretan), H.C.H. (heksaklorosikloheksan), klordan, fb. lindan fede ğaç’exemi H’unxer yeğal’`ex)
