Ş’üeşı h’un (İman )ım yih’unfayéxer (şartxer)
1 - Allah'ır ş’üeşı h’un (İman)
2 - Melekler'xer ş’üeşı h’un (İman )
3 - Allah'ım yiçxıl’xer ş’üeşı h’un (İman )
4 - Peygamberxer ş’üeşı h’un (İman )
5 – Ah’ıret'e ş’üeşı h’un (İman )
6 - Kader'ır ş’üeşı h’un (İman )
Allah'ır ş’üeşı h’un (İman)
Tevhid: Allah'ır zereşıem re zı zako zereşıtır ş’üeşı h’unır arı.
Ay mıxer dıxetıx:
Allah'ır kezğah’urew, şıepstewur ziyer arew, kiğah’uğeme yazeç’erem yaof pstewur zezferew, Alemxeme eç'eriy ziyer, zeç'emiy zerafitir ş’üeşı h’unır arı.
Allah'ır ibadet fepş`ene hak zış`ıre ilah şıph’ew, ay pémış`e ibadet zıfaş`ıre pstewur pş`e yimıew batıle zereşıtır ş’üeşı h’unır arı.
Kur'an'ım re Muhammed'ın yisünnetimç’e kiğawnefığe, Allah'ım yis’’exer (esma'ul husna) ş`ıç’e l’ep’ağe yie zereşıtır ş’üeşı h’unır arı.
Melekler'xer ş’üeşı h’un (İman )
Melekler'xer ş’üeşı h’unır arı. Melekxer, Allah'em yéjırım yizako ibadet faş`ene ay yiwunaş’öxer yağas’eénı (yağas’eçenı) peé (papç’e) kiğah’uğe kul l’ap’exer arı. Allah’em axeme feş`ı ş`ığe ş`enfaye ofıxer yaritığex. Cebrail, Allah'ım yiwahiyxer (mesaj / çxıl’) peygamberxeme kafirhaxıne; Mikail, woşxı re ş’üh’ont’eğaç’eme; İsrafil, sura yépşene; Azrail, pse xixıne psewunığer yiwxıne fedew yaş`en faye ofxer yatél’ıx.
Allah'ım yiçxıl’xer ş’üeşı h’un (İman )
Allah'em yizağore peygamberxeme, ğogu zenç’ır, ş’ü`ığer re apıç’ıç’er s’’ıfıme yazğal’eğure çxıl’ıxer kzeriğaxığer ş’üeşı h’unır.
Musa peygamberım kıfirğaxığe İsrailşawoexeme yaçxıl’e şıtı Tevrat
İsa peygamberım kıfirğaxığe İncil.
Davud peygamberım kıritığe Zebur.
İbrahim peygamberım thape nequş’öxer (Suhuf).
Allah'ım yawujıre yipeygamberler Hz. Muhammedı kıfirğaxığe Kur-an çxılır.
Kur-an'ır kizeriğağuneştır re zebleh’uğe zerefamış`ış’üştır, Allah’ım yéj kıtiğaş`ağ. İslam'ımç’e Kur'an kıyametım nesıfe yizereşıtı ş`ıç’e kiğağunejışt.
Peygamberxer ş’üeşı h’un (İman )
Allah'em peygamberxer kızeriğaqoağer ş’üeşı h’un.
Axeme yaperer Adem yakışnewujırer Muhammed'ır arı. Meryem’ı yişawo İsa re Üzeyr dıxete mı peygamberxeme yazeç’erer zı s’’ıfı zırızıx. Tha ş`ıç’eme yaxezıre yaew şıtıxep. Axer Allah'ım yéjıme peygamberığeç’e thazétağe s’’ ıfıx. Allah'em yil’ıqo şıtıx.
Allah, Muhammed'ır s’’ıfığem yizeç’erem kizfiğaqo yikışnewujı peygamberığer wuxığe. İslam'ımç’e ay yikışnewujı .... peygamber şıejep.
Kur'an'ım yis’’e xetxağe peygamberxer mıxer arı:
Adem (آدَمُ)
İdris (إدرٍِيس)
Nuh (نُوح)
Hud (هُوداً)
Salih (صَلِح)
İbrahim (إبرَاهِيم)
Lut (لوط)
İsmail (إسمَاعِيل)
İshak (إسحَاق)
Yakup (يَعقُب)
Yusuf (يُوسُف)
Eyyub (أيُوب)
Şuayb (شُعَيب)
Musa (مُوسى)
Harun (هَارُون)
Davud (دَاوُد)
Süleyman (سُلَيمان)
İlyas (إليَاس)
Elyesa (اَليَسعَ)
Zulkifl (ذُاالكِفل)
Yunus (يُونُس)
Zekeriyya (زَكَرِيَّا)
Yahya (يَحيى)
İsa (عِيسى بِن مَريم)
Muhammed (مُحَمَّد بِن عَبدُ الله)
Mıxeme yapemıç’e, Lokman (لُقمَان), Zulkarneyn (ذِي القَرنَين) re Hızır'ıri (هِدرٌ) peygamberı h’uşüne gupsısaç’e ziéxeri şıex. Mıxeme yaşışe Hızır'ım yis’’e , Kur'an-ı Kerim'ım peygamberew şıte xetep, Musa'mre are zediş`iğe kızeradequhağem yiguğe kéoate. (18:65).
Ah’ıret'ır ş’üeşı h’un (İman )
Ah’ıret'ır, ahiret mafer ş’üeşı h’un.
Ah’ıret mafem; Allah'em, l’`ağew kem él’ı s’’ıfıxeme pse yapıte kiğah’ujınıxezı, yazeç’erer zı fızegum zışiwğoyiştı mafer arı. A mafem axer ğoamıle hazne zışıe cennet xeğogum amırıme goawo re azap be zışıe cehennem xeğogum yihaştıx.
Ah’ıret mafer ş’üeşı h’un (İman ); l’`enığem yikışnewujı kem tape keç’ıştı ceza re ğaguş’üapş`e, kışnewujım yiş`erış`e keh’ujın, zerewuğoyın re hesap tın, yıkışnewujımi cennetım amırıme cehennemım yihanım fede l’`enığem yikışnewujı h’uştıxer ş’üeşı h’unır (İman ) arı.
Kader'ır ş’üeşı h’un (İman )
Kader'ır ş’üeşı h’un .
Allah'ım yiyeğaş`ere yi ilmi re yiş`enığeş’üxe yifeyenığeç’e kainatır zeriğaorış`erem, şıepstewum ay yiş`enığe xel’ew yipaşha yiti “Levh-i Mahfuz” ım şıtxığe zereşıtır ş’üeşı h’unır arı. Allah’em kainatır kiğah’u yiasi kiğah’uğ. Ay yitéwbıte zıxemıl’e h’uğe zıs’e şıep.
İmanın şartları
Allah'a İman
Tevhid, yani Allah'ın varlığına ve birliğine inanmaktır. Şu noktaları içerir:
Allah'ın yaratıcı, mülkün sahibi, yaratılmışların bütün işlerini yürüten ve alemlerde yegane tasarruf sahibi olduğuna inanmaktır.
Allah'ın gerçekten ibadet edilmeyi hak eden ilah, onun dışında ibadet edilen her şeyin ise batıl olduğuna inanmak.
Kur'an'da ve Muhammed'in sünnetinde bildirdiği üzere, Allah'ın isimlerinin (esma'ul husna) yüce sıfatları olduğuna inanmaktır.
Melekler'e İman
Meleklere inanmaktır. Buna göre: Melekler, Allah'ın yalnız ona ibadet etsinler ve onun emirlerini yerine getirsinler diye yarattığı üstün kullarıdır. Allah onlara özel görevler vermiştir. Cebrail, Allah'ın katından peygamberlere vahiy (mesaj/kitap) indirmekle; Mikail, yağmur ve bitkilerle; İsrafil, sura üflemekle; ölüm meleği olan Azrail, hayatı sona erdirmekle görevlidir.
Allah'ın kitaplarına iman
Allah'ın peygamberlerine içinde doğru yolu, iyiliği ve kurtuluşu gösteren kitaplar indirdiğine inanmak. Buna göre:
Mûsa peygambere indirilen ve İsrailoğulları'nın kitabı olan [Tevrat]
İsa peygambere indirilen İncil.
Davûd peygambere verilen Zebur.
İbrahim peygamberin sahifeleri (Suhuf).
Allah'ın peygamberlerinin sonuncusu Muhammed peygambere indirdiği kitabı Kur-an.
Kur-an'ın korunacağını ve tahrif edilemeyeceği Allah tarafından belirtilmiştir. İslam'a göre Kur'an kıyamete kadar özgünlüğünü koruyacaktır.
Peygamberlere İman
Allah'ın peygamberler gönderdiğine inanmak. Buna göre:
Onların (emir getiren) ilki Adem sonuncuları da Muhammed'dir. İçlerinde Meryem oğlu İsa ve Üzeyr de dahil olmak üzere peygamberlerin hepsi birer insandır. Rablık sıfatlarından hiçbirini taşımazlar. Onlar Allah'ın kendilerine peygamberlik vermekle lütufta bulunduğu kimselerdir, Allah'ın elçileridirler.
Allah, Muhammed'i bütün insanlığa göndermekle peygamberliği sona erdirmiştir. İslam'a göre ondan sonra .... peygamber yoktur.
Kur'an'da adı geçen peygamberler şunlardır:
Adem (آدَمُ)
İdris (إدرٍِيس)
Nuh (نُوح)
Hûd (هُوداً)
Salih (صَلِح)
İbrahim (إبرَاهِيم)
Lût (لوط)
İsmail (إسمَاعِيل)
İshak (إسحَاق)
Yakup (يَعقُب)
Yusuf (يُوسُف)
Eyyûb (أيُوب)
Şuayb (شُعَيب)
Mûsa (مُوسى)
Harûn (هَارُون)
Davûd (دَاوُد)
Süleyman (سُلَيمان)
İlyas (إليَاس)
Elyesa (اَليَسعَ)
Zulkifl (ذُاالكِفل)
Yûnus (يُونُس)
Zekeriyya (زَكَرِيَّا)
Yahya (يَحيى)
İsa (عِيسى بِن مَريم)
Muhammed (مُحَمَّد بِن عَبدُ الله)
Bunların dışında Lokman (لُقمَان), Zulkarneyn (ذِي القَرنَين) ve Hızır'ın (هِدرٌ) da peygamber olabileceği konusunda görüşler vardır. Bunlardan Hızır'ın adı, Kur'an-ı Kerim'de peygamber olarak geçmez, Mûsa'yla birlikte yaptıkları seyahat anlatılır (18:65).
Ahiret'e İman
Ahiret'e, yani ahiret Gününe, inanmak. Buna göre: Ahiret günü; Allah'ın insanları kabirlerinden diri olarak çıkarıp onları bir arada toplayacağı gündür. O gün onlar ya nimetleri bol cennet yurduna ya da elem verici azabın olduğu cehennem yurduna gireceklerdir.
Ahiret gününe iman; öldükten sonra kabirde karşılaşılacak ceza ve ödül, sonraki diriliş, toplanma ve hesap verme, ardından da cennete ya da cehenneme girilmesi gibi ölümden sonra gerçekleşecek olan şeylere iman etmektir.
Kader'e İman
Kader'e inanmak. Buna göre:Allah'ın ezeli ilmi ve bilgeliğinin gereği olarak evrenin yönettiğine, her şeyin onun bilgisi dahilinde olduğuna ve huzurundaki “Levh-i Mahfuz” da yazıldığına inanmaktır. Allah evreni dilemiş ve yaratmıştır. Onun iradesi ve yaratışı olmadan olmuş hiçbir şey yoktur.
